Albrecht Hallers Berner Krankenjournal (1731-1736)
hg. von Urs Boschung, hallerNet 2023

Hali

Triller gibt als Quelle für Pulvis Haly an: „Practic. Lib. VI, Cap. 12“. Gemeint ist Kapitel 12 „De ptisis medela“ in Buch 6 der „Practice“, dem zweiten Teil des „Liber totius medicinae [...]“ von Haly filius abbas [‛Ali ibn al-‛Abbās], Lyon 1523, S. 234 [v].

Die Ph. Aug. (S. 116) bezieht sich auf eine Angabe „apud Valescum“, d. h. auf Valesco de Taranta, „Practica [...] quae alias Philonium dicitur [...]“ [1500], neu herausgegeben von Johann Hartmann Beyer unter dem Titel „Philonium pharmaceuticum et chirurgicum [...]“, Frankfurt 1599; in der Ausgabe Frankfurt 1680 wird das Pulver S. 333 erwähnt.

Bei Jungken, Concordantia, S. 815, heisst das Pulver „Pulvis Haly Burneti“, im Index zusätzlich „& Valesci“. Das Pulver wird erwähnt in Thomas Burnet, „Thesaurus Medicinae practicae [...]“, [1672] (Bibl. Med. pract. III, S. 325), London 1673, S. 742: „Pro Phthisi. Refert Valescus se monachum quendam phthisicum curasse cum pulvere Haly; quo & nos usi sumus in fratre meo ex tabe & hectica laborante, qui & eo curatus fuit [...]. Pulvis descriptionis Haly contra tabem valde commendatur [...] [Rezept] Felicissimè ego & diverso modo hoc pulvere in multis usum sum [...]“

1735 in Hallers Bibliothek: “114 Valesci de Taranta, Philonium Pharm. Chirurg., Lipsiae, Kästner 1680“ [= Valesco de Taranta, Philonium pharmaceuticum et chirurgicum [...], Frankfurt, Leipzig, Kästner, 1680]; Haller besass [nach 1735] den „Liber totius medicinae necessaria continens“ von Haly filius abbas [‛Ali ibn al-‛Abbās], Lyon 1523.

In der „Bibliotheca Medicinae practicae“ (I, S. 380) bemerkt Haller zu den Werken von „Haly f. Abbas“: „Omnibus Arabibus Freindius praetulit, mihi nihil singulare neque proprium habere visus est. Multa ex Razeo habet.“ – Im Methodus Studii medici (II, S. 836) hatte es noch geheissen: „Plenum hoc artis conpendium nondum legi, quod reliquis Arabum laboribus praefert Freindius [...]“